قلعه تپه یا تل دارا در سمت جنوبی رود خانه ابهررود در شهر ابهر
#اختصاصی_سایت_پارس_ابهر(میراث ابهر)
دارای قلعه های متعدد گلی بوده است و به احتمال زیاد از قلعه به عنوان پادگان مورد استفاده بوده است و یکی از قدیم ترین بنا های باستانی بجا مانده از دوران سلسه کیانیان در ابهر است. مورخین احداث این قلعه را به دارا بن داراب بن بهمن کیانی(داریوش سوم) نسبت داده اند که حدود2768سال قبل انجام گرفته ولی عمر داراب شاه برای تکمیل بنای آن کفایت نکرده، جانشین او اسکندر مقدونی ساختمان قلعه تپه را بعد از مرگ او به پایان رسانده است. روایت احداث قلعه به نحو دیگری نیز در تاریخ آمده است،این قلعه که روییک تپه وسیع در حاشیه ساحل رودخانه ابهررود قرار گرفته در ابتدا مساحتی بالغ بر شش هزار متر مربع داشته و با دیوار های بلند و قطور محصور بوده است. قلعه تپه اولین زیستگاه انسانی در شهر ابهر است(متعلق به هزاره دوم قبل از میلادیعنی عصر سنگ و آهن)، در حمله اعراب به ابهر چنان در مقابل مهاجمین ایستادگی کرده که اعراب تا رسیدن قوای کمکی از تسخیر آن عاجز ماندند،در حملات وحشیانه قوم مغول پابرجا و استوار مانده و تیمور جهانگشا را از استحکام و سرسختی خود به شگفتی وا داشت. پژوهش هایی که باستان شناسان در این تپه انجام داده اند نشان می دهد که داده های باستان شناسی این تپه متعلق به دوران هخامنشی،اشکانی،ساسانی و دوره اسلامی(اوایل،میانه و اواخر)آن است. این اثر تاریخی در تاریخ7مهر1381ثبت ملّی ایران شده است، زمانی از شهر فاصله گرفته و به وادی خاموشان و مسکن درندگان وحشی تبدیل شده که احدی جرات نزدیکی به این مکان را نداشته، در طول سالیان گذشته وسیله افراد سودجو مورد حفاری های غیر مجاز قرار گرفته،سرانجام نیز به تسخیر و تفکیک تن داده در قطعات مختلف به ادارات و منازل مسکونی و معابر و… تبدیل گردیده،هم اکنون چندین قسمت از دیوار ها و صخره های موجود در قلعه تپه و همین طور چمن تاریخی آن که این مکان را هم به عنوان محیط زیست و میراث فرهنگی شهر ابهر به شمار می رود و دارای منطقه حفاظت شده می باشد، (اما در حرف )با بررسی انجام شده توسط ابهر شناسی نور ایران (گروهی که حیات یا فعالیت کوتاه داشت)
با همکاری میراث فرهنگی سال ۱۳۹۵ بر روی سطح این تپه تکه های سفال های شکسته ای کشف شده و به اداره میراث فرهنگی ابهر تحویل داده شد،در بین این اشیاء تاریخی سرنیزه سفالی کشف شده بود که به اداره میراث فرهنگی اهدا شد (به مرکز اداره کل استان زنجان فرستاده شد ولی پیگیری نشد) این اثر در سطح این تپه تاریخی کشف شده است که گواهی بر معماری سنگی یا سنگ نمای قلعه در این تپه بوده است.
